Er werd opengedaan! De nieuwe BALLUSTRADA

IJlt u zich naar de brievenbus! Misschien vandaag al valt het dubbeldikke najaarsnummer van Ballustrada (jrg. 39 nr. 3 /4) op uw mat. Het nummer omvat bijdragen van een groot aantal bekende namen, in de Nederlanden of de achterban van Ballustrada (beide entiteiten vallen nog steeds niet helemaal samen).

Zoals daar zijn Bert Bevers, Anton Korteweg, Wim Hofman, Rien Vroegindeweij, Marc Tritsmans, Jabik Veenbaas, Kees Klok, Willem M. Roggeman, Frank Roger, Pieter Drift, Fred Papenhove, en uit eigen kweek Johan Everaers, Jan J.B. Kuipers, Ko de Jonge en André van der Veeke.

Voorplat van het nummer.

Last but zeker niet least (met excuus aan de Vereniging tot Behoud van de Restanten van de Nederlandse Taal) zijn daar Helge Bonset, Jan Roosen, Nikki Petit, Oscar Tops, Finn Audenaert, Jan Beckers, Wiebe Radstake, Lander Govaerts en beeldend kunstenaar Giel Louws.

Het voert te ver om hier op iedere bijdrage in te gaan. Wel noemen we een paar namen van medewerkers die al heel lang ons Nieuwe Wereld Tijdschrift hebben gesteund. Bert Bevers verzorgde vele keren een aflevering van Laaglandse Poëzie. Bij Wim Hofman konden we altijd aankloppen. Er werd nog opengedaan ook. Jabik Veenbaas stuurt al jaren voor iedere nieuwe uitgave een gedicht. Rien Vroegindeweij is ons wakend oog binnen de Rotterdamse letteren. Kees Klok heeft het zelfs tot onze officiële correspondent voor Griekenland & omstreken gebracht. En Willem M. Roggeman heeft al bijna net zoveel afleveringen van Taal Ver Taal verzorgd als hij jaren telt. 

Deze laatstgenoemden vormen overigens een toevallige selectie. Er zijn nog talloze scribenten betrokken geweest bij ons tijdschrift, maar die hebben deze keer toevallig niet meegewerkt. In het vuistdikke jubileumnummer zal ongetwijfeld alles en iedereen op zijn plaats vallen.

Want inderdaad: volgend jaar komt ons jubileumnummer uit, over VEERTIG JAAR BALLUSTRADA. Veertig jaar, zeg maar dat deel van een mensenleven dat meestal werkzaam wordt doorgebracht. De lezers, de vrienden, de medewerkers kunnen zich misschien het schokeffect bij de redactieleden voorstellen. Zo ben je begonnen en een paar flinke tellen later blijken er veertig jaren verstreken. Hoe het ook zij: we maken er een geweldig nummer-40 van, samen met heel veel medewerkers.

Zelfs de geheimen van het Laantje worden onthuld
in het najaarsdubbelnummer van Ballustrada.

Neem nu een abonnement of bestel het laatste nummer!

Los dubbelnummer € 12,50 | Abonnement € 20,00, 4 nummers inclusief porto
Bankrekening NL35 ABNA 049 92 02 864 t.n.v. Stichting Zeeuws Licht


Redactie: André van der Veeke, Jan J.B. Kuipers, Johan Everaers, Ko de Jonge.
Vaste medewerkers: Kees Klok, Paul van Leeuwenkamp, Thom Schrijer, Jos Rouw (webzaken)

Contact: avdveeke@zeelandnet.nl

Yerseke, Sint-Odolphus en een aflaat

In 2026 verschijnt bij Noordboek een boek over Yerseke, geschreven door Ruben A. Koman en Jan J.B. Kuipers. Hieronder een bericht over de middeleeuwse patroon van het befaamde oester- en mosseldorp.

Tijdens de Reformatie verdween een altaarsteen uit de Sint-Odolphuskerk van Yerseke, waarin bot, of een voorwerp was gestopt, dat in contact is geweest met een ‘ware’ reliek van de heilige Odolphus of Odulfus. En zulke zaken liggen nu in een museum in Utrecht, waar Ruben vanuit zijn woonplaats Zeist ze gemakkelijk kon inzien. Zijn Yerseker voorouders zouden voor het zien of het aanraken ervan wel wat centjes hebben over gehad.

Tekst vervolgt onder afbeelding.

Ruben Koman bij het onderkleed en een waterschaaltje van Sint Odolphus in Museum Catherijneconvent te Utrecht.

Ook Yerseker sporen van bewoning uit de Keltische en Romeinse tijd dook Ruben op, samen met zijn Zeeuwse medeauteur Jan J.B. Kuipers. "Jan heeft enorm veel ervaring in het schrijven van populair-historische boeken en bovendien veel kennis van Zeeuwse bronnen en collecties. Samen plaatsen we sporen uit archeologische en (cultuur)historische literatuur en rapporten in de verschillende Yerseker tijdsvakken door de eeuwen heen."

Vondsten en stormvloeden 

Daarbij komen de onderzoekers tot verrassende inzichten en spectaculaire vondsten. Het dorp heeft door stormvloeden en migratie door de eeuwen heen afscheid moeten nemen van mensen en middelen, maar kwam worstelend altijd weer boven. Katholieke landlieden verdwenen, mosselvissers en gereformeerden kwamen. 

Koman: "We verklappen niet alles uiteraard, maar de publicatie zal in 2026 menig Zeeuw positief verrassen, hopen we. Overal duikt materiaal, foto's en kennis op uit Yese, waarbij we ook hulp krijgen van de online community van het dorp op Facebook."

Niet alleen de geschiedenis, maar ook de natuur, met haar Yerseke Moer, en de volkscultuur van vroeger en nu komen aan bod, van krukels mie krentenbrood met Pasen tot Sinterklaas, die in het dorp nog altijd een zwarte vriend heeft, zoals we in het landelijke nieuws vorig jaar hebben gezien.

Het boek over Yerseke verschijnt in de zomeraanbieding 2026 van uitgeverij Noordboek. Heeft u ook spectaculaire of ‘gewone’ vondsten uit Yerseke? Zie de Facebookgroep ‘Yese- Toen en nu’.

Aflaat

Over de vroege kerkgang van de Yersekenaren is weinig bekend, maar de ‘vrome bezoekers en weldoeners’ van de parochie van Yerseke krijgen wél een aflaat van paus Leo X in 1521, om vermindering van straf in het vagevuur te krijgen. Pelgrims moeten oorspronkelijk de zeven hoofdkerken van Rome op één dag bezoeken om in aanmerking te komen voor een volle aflaat, maar kunnen deze ook in Yerseke tegen betaling krijgen.

Tekst vervolgt onder afbeelding.

De aflaat uit 1521. Foto Vatican Apostolic Archives.

***

Misschien ook interessant:

Nederland in de middeleeuwen, een canon zonder onwrikbare ijkpunten, die onze middeleeuwse geschiedenis op toegankelijke wijze presenteert voor een breed publiek. Bij de keuze van de vijftig vensters spelen zowel de traditie als nieuwe inzichten een rol. De lezer zoekt niet vergeefs naar overbekende feiten als de moord op Floris V, maar verneemt ook over plattelandsleven, ridderideaal en kloosterwezen, overzeese handel, klimaatontwikkeling, ketters en bonte volkscultuur. Een evenredige geografische spreiding is nagestreefd, waarbij alle gewesten aan bod komen.

De uitgave toont hoe een drassige uithoek van het Romeinse Rijk zich tussen ca. 500 en 1500 ontwikkelde tot een veelzijdig samenstel van graafschappen, hertogdommen en heerlijkheden, agrarische en handelsgemeenschappen, steden en dorpen, op zand, veen en klei, langs de rivieren en de Noordzeekust. Hoe er langzaam eenheidsgevoel ontstond én hoe dit besef steeds ondergraven werd door vaak bloedige strijd tussen lokale en regionale belangen, standen en klassen.