Aftrap literaire avond Concertzaal

Ben uitgenodigd om op vrijdagavond 17 maart als 'ouwe rot' de aftrap te verrichten van het volgende open podium van De Baaierd in de Zeeuwse Concertzaal in Middelburg. Onderstaande tekst is overgenomen van deze pagina.

De eerste Kraamkamer van het jaar…
Huppelt de lente jou ook al door het lijf? Of je nu ja of nee moet antwoorden, kom sowieso op 17 maart naar de eerste Kraamkamer van 2023 en blaas samen met ons het eerste verjaardagskaarsje van De Baaierd uit. Inspiratie gegarandeerd, zo aan de vooravond van het voorjaar. Zelf ook optreden? Geef je voor 7 maart op via info@debaaierd.nl.

Ouwe rot en blozende bloesems
Het wordt stilaan traditie: het open podium wordt afgetrapt door een ouwe rot in het vak. Iemand die zijn sporen al verdiend heeft, op papier of op het podium. Jan J. B. Kuipers heeft dat zeker. De voormalig stadsdichter van Middelburg, winnaar van de Zeeuwse Boekenprijs en redacteur van het literaire tijdschrift Ballustrada schreef een duizelingwekkend aantal boeken in allerlei genres.

Bij De Baaierd zijn echter niet enkel de VIP’s belangrijk. De Kramers van de avond stelen net zo goed de show. Die vijf minuten kraamfaam zijn zo voorbij! De open podia van 2022 leverden al veel luisterplezier en gesublimeerde plankenkoorts op. Van gedichten tot theater, van rap tot verhalen, vertaalkunst of muziek, rijp en groen door elkaar: bij de Kraamkamer is alle woordkunst welkom.

Juist daarom kun je, als publiek én als deelnemer, rekenen op een vrolijk-veelzijdige avond.

Praktisch
Bezoek aan de Kraamkamer is gratis. Verzekerd zijn van een plekje? Reserveren kan via info@debaaierd.nl.

Meedoen? Geef je op via info@debaaierd.nl. Plekken worden in principe verdeeld naar volgorde van inschrijving. Bij veel animo pogen we een mooie mix te bereiken, van genres en van Baaierd-bekenden en nieuwkomers. Je ontvangt snel een ontvangstbevestiging; na 7 maart ontvang je definitief bericht.

Vrijdag 17 maart 2023, 20u – 22u (inloop: 19.30u), Zeeuwse Concertzaal, Verwerijstraat 14, Middelburg

***

Lees ook De vlucht naar boven 

Prijs

€ 29,99

ISBN

9789462498952

Uitvoering

Hardback

Aantal pagina's

296

Nieuw boek tegenculturen jaren zestig en zeventig

VLISSINGEN/KATTENDIJKE - Schrijver Jan J.B. Kuipers publiceerde al zo’n tachtig boeken, veelal over historische onderwerpen. Zijn nieuwste boek gaat over de tegenculturen in Nederland in de jaren zestig en zeventig. Het verhaal van hippies, provo en opkomende jongerencultuur. Kuipers beschrijft niet alleen de gebeurtenissen in ‘Magies Centrum Amsterdam’, maar betrekt ook de regio in zijn verhaal. En zo blijkt dat men in Zeeland helemaal niet zo achter liep.

Bron: Joep Bremmers, Vlissingse Bode en internetbode.nl, 15 feb. 2023

De vlucht naar boven, tegenculturen in Nederland in de jaren zestig en zeventig is een logisch vervolg op Kuipers’ eerdere boek over tegenculturen in Nederland voor de Tweede Wereldoorlog. Bovendien is het een tijd die Kuipers zelf zeer bewust heeft meegemaakt. Kuipers werd geboren in Zaamslag en bracht zijn tienerjaren door in Middelburg. Er is al veel geschreven over de protestcultuur van de jaren zestig. Interessant aan het boek van Kuipers is dat hij niet alleen de gebeurtenissen in de Randstad beschrijft, maar aantoont dat in de regio precies dezelfde ontwikkelingen plaatsvonden.

Vreemd vaag & verdacht
Een naam die veelvuldig in het boek van Kuipers voorkomt is die van Vlissinger Hans Verhagen. Geboren en getogen in Vlissingen groeide hij uit als een wegbereider voor de jaren zestig. Aanvankelijk als dichter en later maakte hij ook als televisiemaker furore met het jeugdprogramma Hoepla waarin onder meer de eerste blote borsten op de Nederlandse televisie te zien waren. Het programma was dan ook maar een kort leven beschoren. “Er gebeurde op microniveau in de provincie dezelfde dingen als in de randstad,” vertelt Kuipers. “Vlissingen en Middelburg liepen gelijk op met provo in Amsterdam. 

In Middelburg werd al in 1965 een happening georganiseerd waar de PZC schande over sprak. In Vlissingen werd jongerenclub de DOP opgericht. Ze waren progressief en politiek geïnteresseerd en ze hadden een eigen kledingcode. Niet veel anders als bij provo in Amsterdam.” Dat de regio gelijke tred hield met de ontwikkelingen in de hoofdstad heeft volgens Kuipers te maken met de beschikbare communicatiemiddelen. “De communicatiemiddelen waren toch al modern. Er was natuurlijk nog geen internet, maar door de televisie waaide de nieuwe wind meteen door het hele land.”

Foto Edwin Mijnsbergen

Punk
Kuipers beschrijft in zijn boek niet alleen de roerige hippietijd maar gaat door tot de opkomst van de punk. “Na de langharige tijd kwam de punkperiode. Dat was eigenlijk verzet om het verzet, eigenlijk net als bij de nozems in de jaren vijftig. Punk zette zich weliswaar af tegen het voorgaande, maar was eigenlijk ook een voortzetting. Ook in de punkperiode was er een politiek segment, net als in de hippietijd.” 

Dat er heden te dage weinig meer merkbaar is van de tegenculturen van weleer is volgens Kuipers geen verrassing. “Je ontdekt ook de menselijke kleinheid ondanks de grote idealen. Er waren ook veel tegengestelde dingen die ook verenigd werden in één persoon. Het Rode Boekje van Mao en LSD-trips zijn natuurlijk twee totaal verschillende dingen die toen toch als één geheel werden gezien. Juist die vrijheidsdrang keerde zich op een gegeven moment tegen zichzelf. Elke beweging baart zijn eigen ondergang en zo is het ook met de protestbeweging uit de jaren zestig gegaan.”

***

De vlucht naar boven 

Prijs

€ 29,99

ISBN

9789462498952

Uitvoering

Hardback

Aantal pagina's

296

Waar was de kist met goud?

Ze hadden wel een andere ontvangst verwacht, de bootslieden Van Dijk, Urbanus en andere opvarenden van de Geldermalsen. Na een hachelijke tocht van een week hadden ze vanuit de Riouw-archipel in de Zuid-Chinese zee Batavia (Djakarta) bereikt. In plaats van een warm welkom kregen ze de barse vraag: ‘Waar is de kist met goud?’

De Geldermalsen verging op 3 januari 1752, nadat zij na vertrek uit Kanton op een rif was gelopen. Tachtig opvarenden verdronken, 32 redden zich in twee boten. Ze hadden één tonnetje scheepsbeschuit, een uit het water opgevist varkentje en bijna geen water.

De Geldermalsen was in 1746 gebouwd op de Middelburgse werf van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Ze werd het bekendste Zeeuwse VOC-retourschip dat in den vreemde verging, dankzij het bergen van de lading in 1984. Sindsdien geldt zij als porseleinschip, terwijl thee de hoofdlading was. In deze tijd ging massaporselein in theeschepen mee naar Europa, compact verpakt en merendeels gestouwd in de onderste ruimen boven andere ballastgoederen, zoals grind en hardhout. Porselein was bijzaak, maar beschermde de thee wel tegen lekwater.

Ondervraging

In Batavia viel niet voor niets verdenking op Van Dijk en zijn kompanen. Het goud aan boord was verloren, maar een lade met rijksdaalders uit de kapiteinshut niet. Verdacht! De overlevenden zouden de goudkist wel ergens hebben achtergelaten en verstopt, meenden de autoriteiten. Ondanks ondervraging kon hiervan niets worden aangetoond, de mannen gingen vrijuit. En terecht, want bij het bergen van de lading door de Brit Mike Hatcher kwam ook het goud tevoorschijn. 

Tekst vervolgt onder de afbeelding

Goudbaar uit de Geldermalsen.

Het wrak van de Geldermalsen bleek behalve thee, gebruiksvoorwerpen, textiel en andere zaken 160.000 objecten in Chinees porselein in blauw en wit te herbergen. De geveilde lading bracht bij veilinghuis Christie’s in Amsterdam (1986) ruim 37 miljoen gulden op: bijna 17 miljoen euro. Zeeuwse collecties zoals het MuZEEum in Vlissingen en de Middelburgse stadhuiscollectie verwierven vooral spullen van de bemanning, wapens, vaatwerk en wat beeldjes.

Het goud bestond uit 125 baren in twee typen: langwerpige en helmvormige staven, de zogenaamde ‘Nangkin shoes’. Ook nu spreekt dit onderdeel van de lading tot de verbeelding. Er worden op de internationale markt nog steeds goudbaren te koop aangeboden met de aanbeveling dat ze ‘identiek’ zijn aan die uit de Geldermalsen. De Chinese inscripties op die baren waren een schrijnende heilwens: ‘Veel Geluk’.

Bron: Jan J.B. Kuipers, 'Waar bleef de kist met goud van de Geldermalsen?' Sporen in de delta, Provinciale Zeeuwse Courant 18 januari 2023.

Lees meer over dit en andere VOC-wrakken in De VOC. Een multinational onder zeil, 1602-1799.

 

Prijs

€ 31,99

ISBN

9789057309854

Uitvoering

Hardback

Aantal pagina's

176

Het Zeeuws Museum houdt niet zo van bezoek?

 Immers: regels zijn regels!

Lees ook De vlucht naar boven en Dwepers en dromers - heeft het allemaal geholpen? 

Nee, natuurlijk niet. 

Misschien een beetje?

Prijs

€ 29,99

ISBN

9789462498952

Uitvoering

Hardback

Aantal pagina's

296

Prijs

€ 24,99

ISBN

9789462497948

Uitvoering

Hardback

Aantal pagina's

240

Prille Popfestivals in 'De vlucht naar boven'

Internationaal is het eind van de ‘hippieperiode’ vaak aangegeven met het desastreuze Altamont Free Concert bij San Francisco op 6 december 1969 (veel geweld, vier doden), dat volgde op het geïdealiseerde Woodstockfestival in de staat New York in augustus van dat jaar. Ook in Nederland was toen al ervaring met popfestivals opgebouwd. Maar het tijdperk van de echt grote, meerdaagse festivals moest nog beginnen.

Het Holland Pop Festival in het Kralingse Bos op 26-28 juni 1970 wordt algemeen beschouwd als het Nederlandse Woodstock. Voordien waren er al enkele geruchtmakende festivals geweest. ‘We leven in een elektriese tijd,’ proclameerde een wervende tekst voor het Nederlandse flowerpowerfestival Hai in de Rai op 11 augustus 1967, het ‘eerste gigantiese bie lief festival in town’. 

Lief zijn voor elkaar was de simpele ideologie, waar de commercie direct gretig op inspeelde. In de Ahoy in Rotterdam voltrok zich van 10 tot 14 november in datzelfde jaar Hippy-Happy, een ‘beurs voor tieners en twens’, waar Jimi Hendrix zijn enige liveoptreden ooit in Nederland had.

Hai in de Rai * Hippy-Happy * Free Village * Lowlands * Holland Pop Festival 

Dit verhaal op basis van mijn nieuwe boek De vlucht naar boven vervolgt hier in het artikel dat ik schreef voor HISTORIEK.

Intussen haalde het boek ook de digitale encyclopedie ENSIE: 

Informatie over De vlucht naar boven:

De vlucht naar boven

Tegenculturen in Nederland in de jaren zestig en zeventig

'De mens is niet om te lijden in de wieg gelegd,' schreef Simon Vinkenoog in 1967. Het tekent de mentaliteit van de toenmalige tegencultuur, een verbijsterend palet van activisme, bewustzijnsverruiming en spiritualiteit. Onmiddellijke ontsnapping aan de knellende banden van de maatschappij was het doel: een vlucht naar boven op de vleugels van idealen of drugs, of allebei. Jan J.B. Kuipers schetst de diverse bewegingen en figuren die de jaren zestig en zeventig tekenden, en vraagt zich af in hoeverre er sprake was van iets nieuws en waar al die zogenaamde vernieuwing in uitmondde.

Prijs

€ 29,99

ISBN

9789462498952

Het geheim van de verdwenen stadsdichterstegels

Ik ontving informatie van de ZB Bibliotheek van Zeeland over de (tijdelijk) verdwenen stadsdichterstegels in de hellingbaan naar het gebouw van de bibliotheek in Middelburg. De ZB ontving klachten omdat bij nat weer de tegels glad waren. 

Omdat er ook klachten binnenkwamen over de hellingbaan zelf zocht de ZB contact met de gemeente Middelburg. Vervolgens is de hellingbaan aangepast en zijn de tegels weggehaald. Ze moeten nu terugkomen op een andere plek, vermoedelijk op het bordes voor de ingang van de bibliotheek. Dat is de derde verplaatsing...

Wat je ziet is er inderdaad allang niet meer.

Zeer binnenkort:

Charley Toorop tussen de dwepers en dromers

foto H.M.D. Dekker

Een mooie omschrijving van het beeld ‘Ode aan Charley Toorop’ van Gijs Assmann aan de zuidzijde van de Westkappelse zeedijk in Westkapelle: ‘Soort droogrek waarop kleding hangt. 

De outfit die over het rek gedrapeerd is bestaat uit twee kledingstijlen die vermengd lijken. Te herkennen valt een mondaine damesbroek, modieuze damesschoenen en een elegant dameshoedje uit het interbellum. 

Tevens zien we een traditioneel Westkappelse bovenmuts met ondermuts, een traditioneel Westkappels jakje, traditioneel Westkappels beukje en een traditioneel Westkappelse gehaakte doek die over het jakje gedragen wordt. Tenslotte staan naast het rek een rieten mand, een palet en een penseel.’ 

Deze omschrijving en meer is hier te vinden. Het beeld is onthuld in 2013. 

Zoals bekend had Charley Toorop al voor de Tweede Wereldoorlog een duurzame band met Westkapelle. Nog tot 5 april 2023 loopt in Museum het Polderhuis in Westkapelle de kleine expositie ‘Een nieuwe lente in 1933. Henk Chabot en Charley Toorop op Walcheren’.

In mijn jongste boek Dwepers en dromers. Tegenculturen in Nederland, 1890-1940 komt Charley Toorop ook in diverse hoofdstukken voorbij.  Bijvoorbeeld wegens haar relaties met de dichter Marsman en de anarchist Arthur Lehning. 

Of als lid van de kunstenaarsgroep Architecten Schilders Beeldhouwers (ASB). En ook als medeorganisator van de begrafenis van de fameuze of liever beruchte kunstenaar Erich Wichman, fascist en ‘principieel alcoholist’, die zich dus aan het andere uiteinde van het politieke spectrum bevond – dat kon nog net, aan het eind van de jaren twintig.

Nieuwe titel

Eind jarnuari verschijnt mijn nieuwe boek De vlucht naar boven. Tegenculturen in Nederland in de jaren zestig en zeventig. 

296 blz., € 29,99, ISBN 9789462498952

'De mens is niet om te lijden in de wieg gelegd,' schreef Simon Vinkenoog in 1967. Het tekent de mentaliteit van de toenmalige tegencultuur, een verbijsterend palet van activisme, bewustzijnsverruiming en spiritualiteit. Onmiddellijke ontsnapping aan de knellende banden van de maatschappij was het doel: een vlucht naar boven op de vleugels van idealen of drugs, of allebei. Jan J.B. Kuipers schetst de diverse bewegingen en figuren die de jaren zestig en zeventig tekenden, en vraagt zich af in hoeverre er sprake was van iets nieuws en waar al die zogenaamde vernieuwing in uitmondde."