'De schaduwen doemen altijd op bij Kuipers'

Schrijver uit Kattendijke ziet zijn 'ongeveer' 70ste boek verschijnen

Dat Jan J.B. Kuipers een productieve schrijver is, is een understatement. Zijn historische werken zijn bekend, maar ook fantasy, science fiction, mythologie en surrealisme behoren tot zijn rijke oeuvre. Mythen en sagen kun je volgens de Kattendijkse dichter en schrijver zo vertalen naar onze tijd.

door PETER URBANUS

(oorspronkelijk in: Bevelandse Bode, Middelburgse Bode, Vlissingse Bode, 5 september 2018) 

“Gisteren liep ik over de Stationsbrug in Middelburg”, vertelt Jan J.B. Kuipers. “Voor het eerst in al die tientallen jaren dat ik daar overheen loop, legde ik mijn hand op de reling. Ik had meteen een witte arm. De brug was net geschilderd.” Een achterdochtig mens zou hier een complot kunnen vermoeden, wil hij maar zeggen.

In zijn nieuwste boek Houten Trouw heeft hij eerder verschenen losse verhalen gebundeld. Kuipers grossiert in groteske karakters, bot en wreedaardig geweld, absurde dialogen, hoogst merkwaardige voorvallen en mythische avonturen. De vijftien verhalen omvatten een breed spectrum: van Karel de Grote en de Beowulf-cyclus tot het roemruchte popfestival van Kralingen in 1970. En hoe bereik je het meer van Kitesj? Waar bleef het hoofd van koningin Cynethryth? Vragen die doorgaans weer naar nieuwe, labyrintische verschieten voeren. Niets is wat het lijkt. Op de achtergrond tracht het Biosofisch Instituut onvermoeibaar de werkelijkheid in kaart te brengen. En dat alles in Kuipers’ typerende, nogal barokke schrijfstijl.

Foto uit het artikel | foto P. Urbanus

De in Zaamslag geboren schrijver vermoedt dat ‘Houten Trouw’ zo ongeveer zijn 70e boek is. Historische werken over koning Willem III en de laatste Duitse keizer betekenen brood op de plank. Maar fantasy, science fiction, mythologie en surrealisme zijn minstens even grote liefdes. Eerdere titels in dit genre waren onder andere Het Spel om de Regendanser en Bannenfluister, hemelglas. Uitgeverij Verschijnsel in Mechelen brengt het leeuwendeel van deze werken uit. 

De SF-boeken zijn onder meer verkrijgbaar via bol.com. Waarom ze niet te vinden zijn in de Goese bieb blijft vooralsnog een onopgehelderd raadsel, aldus de auteur.

Kuipers werd eerder vergeleken met schrijvers als Jorge Luis Borges en R.A. Lafferty. Met Borges heeft hij de filosofische inslag gemeen en met Lafferty de verhalen waarin schaduwen groter zijn dan hun personages. “Waar Kuipers ook het licht van zijn toverlantaarn laat schijnen, de schaduwen doemen vanzelf op”, schreef recensent en collega-schrijver Marcel Orie.

WANDELINGEN

Schaduwen vormen een vast onderdeel van Kuipers’ schrijverschap. Geen heden zonder verleden, geen licht zonder schaduw. “Mythen en sagen zijn onderdeel van onze geschiedenis”, benadrukt de schrijver. Het gedicht Beowulf geldt als het oudste in volkstaal geschreven Europese epos. “Maar het verhaal is zonder meer te vertalen naar de hedendaagse actualiteit en politiek”, aldus Kuipers. Moord en doodslag, spoken, gruwelverhalen, zedelijk verval en politieke kuiperijen in het Zeeuwse hebben eveneens zijn belangstelling.

Hij kan die liefde botvieren als gids bij Sinister Zeeland dat stadswandelingen door Middelburg en Vlissingen organiseert. Niet geheel wars van commercie wil hij toch even reclame maken voor de wandelingen. “Er is zelfs een Bevelands tintje, met een spookverhaal dat in Yerseke speelt”, licht hij een tipje van de sluier op. ‘Houten Trouw’ is verschenen bij Uitgeverij Verschijnsel.

Zie HIER 'Als bode van een onbekende koning', de bespreking in de PZC, 15 oktober 2018 resp. op Zeeland Geboekt, 22 oktober 2018

***

Bestel HIER Houten Trouw.

• Nederlands |
• 1e druk | 
• 9789078720584 | 
• Paperback | 
• 244 pagina's | € 21,95

Omslagontwerp: Roelof Goudriaan

Zwarte kat in plaats van vleermuizen: Sinister Middelburg 13 september 2018

De laatste wandeling van het seizoen 2018 van Sinister Middelburg zit er weer op. We liepen donderdagavond 13 september met een vrij grote groep langs de intussen bekende dertien (en meer) locaties in het westelijk en noordelijk deel van de binnenstad. Deze keer stak slechts een zwarte kat razendsnel voor onze voeten over. Vorige keer waren het vleermuizen die boven ons hoofd vlogen, de keren dáárvoor wolkten de zwarte kraaien in de 'occulte' buurt bij het voormalige Pesthuis. 

Het 'gelijke' roept het gelijke op? Het is een vraag die wel vaker naar voren komt tijdens de sinistere wandelingen door de schemerige dreven van rustiek Middelburg.
Journalist en gitarist Peter Urbanus liep mee en meldde het volgende op facebook:

"Gisteravond een zeer leerzame en vermakelijke wandeling in het kader van Sinister Middelburg, en wel onder de bekwame en luidruchtige leiding van Jan J.B. Kuipers. Bijna twee uur verhalen, geruchten, sterke verhalen en historische feiten uit de geschiedenis van het vermaledijde Middelburg. En dat uit de mond van een geboren Vlissinger. Het is me wat. De vondst van een vrouwenhoofd in een bushokje (1990) kon ik me wel herinneren uit de krant, maar het jaartal en de afloop in het geheel niet. Ik kwam tot de conclusie dat ik dat moet hebben gemist omdat er geen elektrische gitaren in het verhaal voor kwamen."

Een 'levend' bushokje

Het bushokje met het hoofd... In drie seizoenen was er geen groep bij wie deze fameuze, of liever beruchte moordzaak onbekend was. Sterker nog, er hebben aardig wat mensen meegelopen die direct of indirect met deze tragedie te maken hebben gehad: buurtgenoten, personen uit de juridische sector, een familielid van de rechercheur 'die de zaak oploste'. De meeste van deze mensen bleken weer boeiende tot zeer pregnante details ter beschikking te hebben, die het dossier van het mysterie van 'het hoofd in het bushokje' stevig hebben opgedikt. Want deze zaak heeft zich na ruim 28 jaar definitief genesteld in de lokale volkscultuur en het corpus van geruchten, overleveringen en verhalen.

Groepen en op locatie

Het seizoen van 'reguliere' wandelingen is weliswaar voorbij, maar groepen (bedrijven, verenigingen e.d.) kunnen steeds voordelig boeken via sinisterzeeland.nl, 

Ook een Onbehaaglijke - en toch gezellige Vertelavond - of middag met powerpoint op locatie is mogelijk, kijk HIER.

"Ga mee met schrijver Jan J.B. Kuipers op de allereerste Zeeuwse ghostwalk door de binnenstad van Middelburg. We vertrekken westwaarts vanaf de Markt, mee met de windrichting van de Dood. Bijna twee uur lang Griezel en Groteske, Sagen en Schavotten, Horror en Historie. Jan vertelt met liefde over kruisvaarders, pestlijders en moordenaars, en over de ijselijke bureaucratie van de regentenstad Middelburg. Stokoude geschiedenis en pijnlijk recente verhalen: van het hostiewonder via een lugubere vondst in een bushokje, tot ver voorbij het bombardement." (Bron: sinisterzeeland.nl)

Penninghoek, foto H.M.D. Dekker