Willem III. De weerspannige koning

Nieuwe publieksbiografie van Jan Kuipers

In oktober 2017 verscheen bij uitgeverij Walburg Pers Willem III. De weerspannige koning van Jan J.B. Kuipers. Deze rijk geïllustreerde biografie besteedt onder andere aandacht aan Willems jeugd, zijn liefdesaffaires, de koninklijke onderkomens, de begaafde, tragische koningin Sophie, sociale (wan)toestanden en de ontwikkeling in Nederlands-Indië en de overige koloniën.

"Kuipers' boek boeit van het begin tot het eind."

Ref. Dagblad, 9 oktober 2017

Transformatie

Koning Gorilla of Willem de Goede? De eerstgenoemde bijnaam van Willem III (1817-1890) is bekender. Want Willems leven werd geteisterd door schandalen. Hij regeerde lang, van 1849-1890. Zijn koningschap is vooral van belang door de periode waarin het viel: een tijd van transformatie naar een samenleving, gekenmerkt door verstedelijking, industrialisering met alle uitwassen van dien en democratisering. En ook van wetenschappelijke en technologische revoluties en conflicten tussen grote, naburige naties.

Drift

Willems turbulente koningschap werd geplaagd door één serieuze internationale aangelegenheid: de Luxemburgse kwestie (1866/67), die Nederland in een heikele positie tussen Pruisen en Frankrijk bracht. Binnenlandse moeilijkheden waren vaak te wijten aan Willems karakter. In zijn drift dreigde hij bijvoorbeeld Schiedam te bombarderen, of ministers te laten executeren. Men schreef het toe aan het deels Russische ‘Romanov-bloed’ van de koning.

Anderzijds was hij een muziek- en kunstminnend man, met brede belangstelling voor technologische ontwikkelingen, landbouwwetenschap en infrastructuur. Willem kon ook zeer innemend en joviaal uit de hoek komen, en toonde zich bij de watersnoden van 1855 en 1861 zeer betrokken.

Auteur

Jan J.B. Kuipers (Zaamslag 1953) publiceerde meer dan 65 boeken: non-fictie en fictie voor volwassenen en kinderen. Hij won verschillende prijzen en was stadsdichter van Middelburg in 2005/2006. Een eerdere publieksbiografie van zijn hand is Der Kaiser! (2015). Eveneens in oktober verschijnt bij Liverse de verhalenbundel Echografie (met zijn broer Gert Kuipers).

Willem III. De weerspannige koning

€ 29,95, ISBN 9789462492547

- Persbericht WalburgPers/aanvraag recensie-exemplaar, klik hier

- Bestellen, klik hier

Zie ook op basis van het boek: De Luxemburgse kwestie op Historiek. 

Koning Willem III op een Japanse houtsnede, 1861 (afb. uit het boek). 

‘Art Kattendijke’ in Blokhuis Kattendijke 9/10 september

In het weekend van 9 en 10 september vindt in het Blokhuis aan de Deltastraat 2 in Kattendijke de expositie ‘Art Kattendijke. Kunst in Kattendijke’ plaats, met werk van een groot aantal plaatselijke kunstenaars. De manifestatie wordt geopend op zaterdagmiddag 9 september om 14.30 uur door wijkwethouder André van der Reest van de gemeente Goes.

‘Art Kattendijke’ is een initiatief van fotograaf en beeldend kunstenaar André Smits (www.artistintheworld.com). De opening wordt opgeluisterd met korte optredens van Jan J.B. Kuipers en Theo Raats, beiden woonachtig in Kattendijke én ex-stadsdichters van Middelburg. Het bekende Alauda Kwartet met plaatselijke ‘roots’ geeft eveneens act de présence.

De expositie toont werk van Coby Baard (objecten/schilderijen), Heleen Dekker (foto’s), Gerda Duisterhof (schilderijen), Boukje Heddema (schilderijen/objecten), Yoka Heijstek (objecten), Saar den Hollander (schilderijen), Femmy Pauptit (quilts), Maria van Put (schilderijen), Ilona Schmit (schilderijen), André Smits (foto’s), Nancy Taeymans (schilderijen/boeken), Joke Tinholt (schilderijen), Ronald Versteegh (keramiek) en Wim van de Wege (schilderijen).

Foto van Heleen Dekker, een van de deelnemers.

Toegang tot de opening en de expositie is gratis, openingstijden expositie zaterdag en zondag: 12.00-18.00 uur.

Zomernieuws 2017 Jan J.B. Kuipers

De 'aparte' gids 111 plekken in Zeeland die je gezien moet hebben (uitgeverij Thoth, Bussum) die ik in 2015 maakte met Heleen Dekker (beeld) stond in juli 2017 toch weer in de top 5 van de Drvkkery in Middelburg. Ook in 2017 zijn ze er nog, de plekken!

Etalage van De Koperen Tuin in Goes met o.m. de '111 plekken' (foto H.M.D. Dekker).

Mijn gedicht 'Boerderij te V.' in Vers op Zondag nr. 77, 30 juli 2017: zie hier.

Richard en Berengaria

In nummer 3 van de jaargang 2017 van Archeologie Magazine verscheen mijn artikel 'Hier huwde Richard Leeuwenhart. Het kasteel van Limassol' (pag. 54-57). Het kasteel van Limassol is één van de weinige cultuurhistorische ‘highlights’ van deze stad aan de zuidkust van Cyprus. Tegenwoordig herbergt de burcht het Middeleeuws Museum. Op deze plek huwde in 1191 een van Engelands kleurrijkste koningen, Richard Leeuwenhart, na een ridderlijk avontuur bij uitstek met Berengaria van Navarra. Ook de geschiedenis van het kasteel zelf is uitermate bewogen. Het artikel met vele foto's is het resultaat van een bezoek aan het kasteel en zijn omgeving in december 2016.

Bron: http://archeologieonline.nl/magazine/2017-3

Schimmen van zee

Zaterdagavond 24 juni las musicus en zangpedagoog Rob van der Meule mijn gedicht 'Schimmen van zee' voor tijdens de goed bezochte 'midzomernacht' in de PKN-kerk in Domburg (wegens de regendreiging helaas niet in de tuin van het Badhotel). De avond was georganiseerd door o.a. Cees Maas, die dit gedicht in 2000 ook al eens in zijn webmagazine De Vrije Domburger publiceerde.

Rob van der Meule leest 'Schimmen van zee' (foto H.M.D. Dekker)

11 dichters op de Helm en bij Caesuur

In het kader van het project ‘Stel de stad een vraag’ vond op zaterdag 20 mei vanaf 15.00 uur een poëziefestival plaats op de Helm (het plein achter de Vleeshal en het stadhuis) in Middelburg. Het festival was georganiseerd door ex-stadsdichter Jan J.B. Kuipers. Deelnemende dichters waren Karel Leeftink, Theo Raats, Anna Schenk, Juul Kortekaas, Johan Meesters, Joop Buma, Tijs van Bragt, Marcel Koopman, Stefaan van den Bremt, Raymond van der Ven, Jacoline Vlaander (alleen in de bundel) en Jan J.B. Kuipers zelf.

teamCAESUUR vroeg Jan Kuipers het festival te organiseren door een groep dichters bijeen brengen en hun te verzoeken een ‘vraaggedicht’ te maken vanuit het thema ‘stel de stad een vraag’, een caesuurproject in het kader van Middelburg 800. Bovenstaande dichters reageerden enthousiast op zijn verzoek.
Na de 'uitvoering' op de Helm wandelen dichters en publiek naar ruimteCAESUUR aan de Lange Noordstraat 67, alwaar de dichters voordroegen uit eigen werk en kennis werd genomen van het werk van
Elis Vermeulen | Boro
Durk van der Meer | Echo | soundscape
• • n n • • | is it safe?
Hans Overvliet | bewogen tot bewegen?

Ramon de Nennie verzorgde een muzikale set (zang en gitaar). Was it safe?

De stadsgedichten zijn opgenomen in een door teamCAESUUR uitgebrachte bundel, die aldaar nog te verkrijgen is, of kan worden gedownload:
http://www.caesuur-posethequestion.nl/2016/12/29/200517-poeziefestival-metamorfose-lokaal-ucr/

2 dichters bij EEF

Twee van de op 20 mei deelnemende dichters stonden de volgende middag (zondag 21 mei) alweer op EEF (Eindeloos Eiland Festival) te Wissenkerke, om gedichten voor te lezen en verhalen te vertellen: stadsdichter van Middelburg Karel Leeftink en ex-stadsdichter Jan Kuipers.

(foto H.M.D. Dekker)

Klapbank Anna Friso

Op 11 mei 2017 is op initiatief van Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland (SCEZ) weer een 'Zeeuwse Ankerplaats' (klapbank met tekst, beeld en audiopresentaties) gepresenteerd, deze keer bij camping Anna Friso aan de Oosterschelde bij Kamperland, Noord-Beveland. Thema’s: de herdijking van Noord-Beveland vanaf 1598, boeren en arbeiders, Oosterscheldekering, toerisme. 

Op de 'klapbank' is ook weer een distichon van Jan Kuipers aangebracht, waarin de thema's worden weerspiegeld:

Wind golft water, later het loof | Dam snijdt recht,
echo van de weg | De schuur een schip op groene horizon

(foto H.M.D. Dekker)

Lopen naar een andere wereld

In 1995 verscheen mijn eerste bundel fantastische verhalen Bannenfluister, hemelglas bij Babel SF (Dublin), later opgegaan in Verschijnsel (Mechelen) - beide bestierd door Roelof Goudriaan. 

Voor de papieren uitgave (€ 14,95)  zie HIER.

Voor de e-uitgave ($ 1,99) zie HIER.

Op 25 augustus 1995 publiceerde de Provinciale Zeeuwse Courant een interview over deze bundel, afgenomen in de rustieke lokalen van het toenmalige Provinciaal Depot voor Bodemvondsten aan Balans 17 in Middelburg. Hier een licht bewerkte/verkorte versie:

HET GENRE VAN DE VERBEELDING

De Goese science-fictionschrijver Jan Kuipers trekt zich weinig aan van de regels die volgens sommigen binnen het genre zouden gelden. "Wanneer mijn personages geen vervoer hebben, laat ik ze gerust lopen naar een andere wereld", zegt de auteur, van wie in september de bundel Bannenfluister, hemelglas uitkomt. "Science fiction is het genre van de verbeelding. Dat moet je dan ook waarmaken."

Cover van de papieren uitgave (ontw. Rens Tol)

Het boek bevat een selectie van verhalen die Kuipers sinds 1983 publiceerde in jaarboeken en tijdschriften op het gebied van science fiction (sf). Voor twee daarvan ontving hij de King Kong Award, een Vlaams-Nederlandse prijs voor dit genre. (…) Sf staat in Nederland niet hoog aangeschreven, maar daarvan trekt Kuipers zich niks aan. “Men vindt het genre vulgair. En dat is het gedeeltelijk ook wel. Maar een groot deel van de Nederlandse literatuur zegt mij net zo goed niets."

Kuipers kwam in aanraking met het genre toen zijn broer hem zo'n 25 jaar geleden een boek van R. A. Lafferty gaf. "Hij is een van de beste sf-auteurs. Die trekt zich nergens wat van aan." Omdat de Goese schrijver dezelfde houding heeft ten opzichte van het genre, wordt hij nogal eens met Lafferty vergeleken. "Geloofwaardigheid is voor mij niet van belang. Aan de andere kant zit je toch wel enigszins vast aan de eisen die het genre stelt. Sf is surrealistisch, mythologisch en het speeIt zich vaak afin parallelle of toekomstige werelden."

Alchemie

In het titelverhaal 'Bannenfluister, hemelglas' roert Kuipers zelfs een 'klassiek' sf-thema aan: de inmiddels achterhaalde of mislukte wetenschap. Het verhaal gaat over de alchemie, een vorm van scheikunde gebaseerd op het idee dat de materie niet dood is, maar een ziel heeft. Het personage uit 'Bannenfiuister, hemelglas' valt door een fout van een alchemist uiteen in miljoenen nieuwe karakters. "Alles in dit verhaal loopt mis, loopt anders dan men zich had voorgesteld", zegt Kuipers. In de verhalen van de Goese auteur bestaan weinig zekerheden.

Kuipers houdt er niet van om een boodschap in zijn werk te stoppen, maar als er dan toch een ding is dat hij zijn lezers wil meegeven, is het dat ze hun eigen plan moeten trekken en zich niets moeten laten wijsmaken. "Blijf maar met je beide benen op de grond. Idealen verhullen vaak eigenbelang en mislukken alleen maar."

Cover van de e-uitgave (ontwerp Mike Jansen)

Van de uitgever (verschijnsel.net):

Schuif aan rond het Vat van Plenty - en probeer je te herinneren waarom. Proef het groot bruin met kippensporen, en ervaar het steunend zingenot van de balgharmonica. Deze verhalen brengen u voorbij de rand van het bekende en terug - als er een terug is ...

Zestien epische verhalen die voorheen alleen R.A. Lafferty kon schrijven. 

Valeer Damen op goodreads.com (2010):
Kuipers' brave and flawless tone make this book a treasure. His nonchalant omitting of description, his perfect invented phrases ('photosynthesisers', 'feigned bird') show a rare talent for use of sound and connotation.

His plots are beautiful and stark, with a kind of intentness and wit that make them very fresh. They have been likened to stories by those of R A Lafferty, but are perhaps slightly more mild and bouncy.

Jan J B Kuipers is not a very widely known author, though he has written in many different genres. It's probably wise to hang on to any copies of his work you might possess, as they're not all easy to come by.

Ga mee op de volgende SINISTERE WANDELING

Aan het genieten van de Pinksterdagen? Fijn in de tuin zitten, een beetje schoffelen en harken om alles netjes bij te houden? Wij van Sinister Zeeland zijn benieuwd of u ook wolfskers, doornappel of dolle kervel in de tuin hebt staan.

Van die vergeten kruiden, waar in Vroeger Tijden hele interessante middeltjes van werden gemaakt. Zoals Sintepetie, oftewel het mysterieuze Poeder Der Sympathie.

Dit wondermiddeltje hielp bij allerhande kwalen zoals vervelende wonden en vervelende leugenaars, die je ermee tot een bekentenis kon dwingen. Ringrijders gebruikten het stiekem, om lekker luchtig ringen te kunnen steken. En het hielp ook tegen bezweringen, vloeken en hekserij.

Maar Zeeuwen die geloven niet in die nonsens, zegt u vast. Wij zijn nuchter en realistisch ingesteld. Dat klopt: een Middelburgse verkoper van het poeder Der Sympathie erkende na aandringen inderdaad dat hij dacht dat het niet zou werken. Toch bleef apotheker J.J. van der Harst dit middel toch nog tot ver in de 19e eeuw verkopen. Stadsmensen wisten misschien wel beter, maar die plattelanders bleven er maar naar vragen. En tja, als er vraag is, dan is er aanbod.  

Ook sympathie voor dit soort merkwaardige geschiedenisverhalen? Over heksen en tovenaars, vreemde zwendelpraktijken, terechtstellingen en bijgeloof? Toon dan uw sympathie voor Sinister Zeeland en ga mee, aanstaande donderdag in Middelburg of vrijdag in Vlissingen. 

Een spannende wandeling van anderhalf tot twee uur waarin het brave beeld van Zeeland volledig op z'n kop wordt gezegd. Verteld door een van onze twee Jannen! Vraag uw geliefde, goede vriend of of stiekeme aartsvijand - want er valt behalve veel te gniffelen ook veel te leren van al die zwartgallige praktijken. Allemaal waargebeurd uiteraard. Er zijn nog een paar plekjes vrij. Wees snel, wees snel! Misschien helpt een verkwikkend snufje Poeder van Sympathie.

IK WIL EEN TICKET!

BALLUSTRADA OP KOERS NAAR DE SCHEMERING DER TIJDEN

28.05.2017 - Eind mei verscheen het nieuwste nummer van het literaire tijdschrift Ballustrada, dat vorig najaar zijn dertigjarig jubileum vierde. De onverminderd strijdlustige columnist Minor verkondigt in deze editie dat het blad door zal gaan tot aan ‘de schemering der tijden’, want de redacteuren zijn Mannen van Papier, gehecht aan ‘tastbare exegese’. Het nieuwe nummer van het ooit in Zeeland geboren tijdschrift is als vanouds gevuld met zowel internationale als Nederlandse bijdragen.

Het voorjaarsdubbelnummer biedt zelfs twee afleveringen van de rubriek Taal Ver Taal: een grotere, waarin Stefaan van den Bremt de Mexicaanse dichter José Gorostiza voor het voetlicht brengt en een kleine, die bestaat uit een gedicht van de Ierse dichteres Doireann Ní Ghríofa, vertaald door Willem M. Roggeman. Verder is er poëzie van Jabik Veenbaas, André van der Veeke, Job Degenaar, Francisca van Vloten, Pieter Sierdsma, Peter Sas, Collectief JWJ en Kees Hermis. Proza wordt geleverd door Gert-Jan van den Bemd, Marrit Jellema, Johan Everaers, Yorgos Dalman, Jan J.B. Kuipers, Jan Roosen, Ruben Van Luijk, Kees Klok, Gert Kuipers en Frank Moree. Minor onderzoekt voorts de lotgevallen van het Zeeuws Tijdschrift, en in zijn rubriek De Juiste Verkeerde Verbanden neemt Jan Kuipers het lot van Anonymus in deze tijd van sociale media onder de loep.

Ten slotte: vaste Ballustrada-vormgever en beeldend kunstenaar Ko de Jonge start in dit nummer een nieuw project onder de naam Parts of Heaven. Vijf Europese kunstenaars hebben voor dit nummer snippers van ‘schilderwerken’ tot nieuwe werken aaneengesmeed. Onder hen Niklas Heed (Zweden) en Ptrzia Tic Tac (Duitsland).

Abonnement maar 20 euro per jaar! Meldt u aan bij avdveeke@zeelandnet.nl

Opnieuw sinister wandelen in Middelburg

Het is stil en de straatjes in Middelburg worden donker, waardoor ze nog nauwer lijken te zijn. De kerkklokken luiden plotseling en een groep kraaien achtervolgt ons van locatie naar locatie. Gids Jan J.B. Kuipers: “Het is overal foute boel hier, zelfs die kraaien.”

Tijdens onze laatste wandeling door Middelburg werden we de halve route achtervolgd door een grote groep kauwtjes. Normaal zijn dat heel luidruchtige vogels. Nu cirkelden ze veelal zwijgend boven de groep, vele verhalen lang. Merkwaardig, merkwaardig. Ook de Gezusters van Groôs op Zeêland reisden mee: Kim en Mel van Zweeden maakten een sfeervol verslag in woord en beeld van de wandeling door Middelburg en het ontstaan van Sinister Zeeland. Aanrader, hun digitale koffietafelboek, met de leukste pareltjes van Zeeland!

Aanstaande DONDERDAG 11 MEI wandelen we weer door Middelburg. Helaas is het nog geen weer voor een zomerjas en een lekker terrasje. Maar lekker dik ingepakt anderhalf uur langs de spannendste Zeeuwse geschiedenisverhalen slenteren, dat past eigenlijk prima bij dit frisse lenteweer.

We wandelen uitsluitend in kleine, exclusieve groepjes, omdat de gids anders te hard moet schreeuwen. Er zijn nog enkele kaarten verkrijgbaar, dus haak aan en wandel gezellig mee! Het kost je slechts een paar maal je nachtrust, al die sinistere verhalen.

IK WIL EEN TICKET!

Eerstvolgende data in MIDDELBURG: do 11 mei, do 25 mei, 19.45 uur voor het stadhuis op de Markt.

(foto H.M.D. Dekker)