‘Lieflijk, vredig en idyllisch bekoorlijk’

Het toevluchtsoord van Henriette Roland Holst

Socialiste en dichter Henriette Roland Holst (1869-1952) is er één uit een wolk van kleurrijke figuren in mijn boek Dwepers en dromers. Tegenculturen in Nederland 1890-1940. Zij ontwikkelde zich van strijdbaar socialiste tot communiste, om uiteindelijk in religieus-socialistische sferen te arriveren. Altijd op de bres voor de massa van arbeiders, waarvan haar idee steeds minder strookte met de realiteit, kon zij haar ideeën tijdens periodes in relatieve afzondering ontwikkelen – dankzij haar materiële rijkdom.

Met haar man, de kunstenaar en criticus Rik (Richard) Roland Holst, trok zij zich bij voorkeur terug op ‘een plek zoo lieflijk, vredig en idyllisch bekoorlijk, dat elk mensch, die daar komt, door haar stille, blije harmonie getroffen wordt.’ Henriette (zij gebruikte het trema in haar voornaam niet) schreef dit over haar zomerverblijf de Angorahoeve, in de bossen bij Achtmaal in de omgeving van het Noord-Brabantse Zundert.

Tekst vervolgt onder de afbeelding.

Angorahoeve, foto H.M.D. Dekker

De Angorahoeve werd in 1900 als zomerwoning voor het echtpaar gebouwd, in opdracht van de moeder van Henriette. Richard Roland Holst maakte het ontwerp van het witte, met riet gedekte landhuisje met veranda. Hij kreeg ook een eigen atelier op het landgoed, ontworpen in de stijl van de Amsterdamse school door Nederlands eerste vrouwelijke architect Margaret Staal-Kropholler. Het heeft een vliegervormige plattegrond en een hoog rieten dak met flinke overstek. deuren, raamstijlen, schoorsteenmantels met beeldhouwwerk, een gestileerde druppel boven de zuiddeur en de vaste boekenkasten – allemaal gedecoreerd met Amsterdamse-schoolachtige motieven. De ruitjes van albast in de zuiddeur zijn een geschenk van de bevriende architect Wijdeveld. Na een brandstichting in het Atelier in 2011 vond herbouw plaats door de huidige eigenaar Natuurmonumenten.

Tekst vervolgt onder de afbeelding.

Het Atelier, foto H.M.D. Dekker

Herenkamer

Op de Agorahoeve schreef Henriette haar poëzie, beschouwingen, historisch en ander werk, zoals tegen het eind van haar leven haar autobiografie Het vuur brandde voort. Rond 1919 overwoog het paar zelfs om zich permanent op dit landgoed te vestigen, maar Henriëtte zag daar toch maar vanaf.

De Brabantse afzondering was inderdaad relatief. Het gastenboek van het huidige rijksmonument bevat vele namen van geestverwante kunstenaars en politici. Onder die gasten waren bijvoorbeeld dichter en schrijver Herman Gorter, architect Hendrik Berlage en kunstenares Charley Toorop, allen ook aanwezig in Dwepers en dromers. De bijeenkomsten vonden plaats in de Herenkamer van de aanpalende, in 1809 gebouwde Buisse Hoeve. De gasten logeerden in de slaapkamers boven de Herenkamer.

Tot haar dood in 1952 bleef Henriëtte, ‘de muze van het socialisme’,  ‘s zomers vaak terugkeren naar haar ‘plek zoo lieflijk, vredig en idyllisch bekoorlijk’.

'Het fraai uitgevoerde Dwepers en dromers bevat interessante, steeds boeiende, beschrijvingen van tal van wereldverbeteraars in de periode 1890-1940.'
– Wolter Blankert, Maatschappij & Politiek

***

Misschien ook leuk van dezelfde uitgever:

De vlucht naar boven

Tegenculturen in Nederland in de jaren zestig en zeventig

'De mens is niet om te lijden in de wieg gelegd,' schreef Simon Vinkenoog in 1967. Het tekent de mentaliteit van de toenmalige tegencultuur, een verbijsterend palet van activisme, bewustzijnsverruiming en spiritualiteit. Onmiddellijke ontsnapping aan de knellende banden van de maatschappij was het doel: een vlucht naar boven op de vleugels van idealen of drugs, of allebei. Jan J.B. Kuipers schetst de diverse bewegingen en figuren die de jaren zestig en zeventig tekenden, en vraagt zich af in hoeverre er sprake was van iets nieuws en waar al die zogenaamde vernieuwing in uitmondde.

"Wat een tijden! Waarnaar je gaat terugverlangen door Kuipers' boek."

Mario Molegraaf in Zeeland

Foto H.M.D. Dekker